Al weken staat het nieuws vol met verontrustende berichten over het Coronavirus (COVID-19). Het virus verspreidt zich ook in Nederland snel. Er worden veel (preventieve) maatregelen genomen om verdere verspreiding van het virus tegen te gaan, zoals het plaatsen van werknemers in quarantaine of isolatie. Deze maatregelen zorgen ervoor dat iemand niet naar zijn werk kan gaan. Deze maatregelen werpen ook veel vragen op. Heeft een werknemer recht op loon wanneer hij verplicht in quarantaine of isolatie moet blijven en hierdoor niet kan werken? In deze blog wordt loon bij ziekte en de gewijzigde hoofdregel van de loondoorbetalingsplicht uitgelegd.

 

Hoe zit het met de loondoorbetalingsplicht?

Het uitgangspunt van het Nederlands arbeidsrecht is dat situaties van (vermoedelijke) ziekte bij een werknemer voor rekening van de werkgever komen. Tot voor kort gold het uitgangspunt dat een werknemer geen recht op loon had, indien geen arbeid werd verricht. De hoofdregel is sinds 1 januari 2020 gewijzigd en luidt: ‘geen arbeid, wel loon, tenzij…’. Een werkgever is gehouden het loon van een werknemer te voldoen, ook al heeft de werknemer de overeengekomen arbeid niet of gedeeltelijk niet verricht. Een uitzondering op de regel kan worden gevonden in het woordje “tenzij”. Een werkgever hoeft het loon niet te betalen als de oorzaak voor het niet werken bij de werknemer ligt. De werkgever draagt de last om te bewijzen voor wiens risico het niet verrichten van de arbeid komt.

Wanneer komt het risico van niet werken door werknemer voor rekening van werkgever?

De werkgever heeft een loondoorbetalingsplicht bij normale bedrijfsrisico’s. Hierbij kan worden gedacht aan weersomstandigheden die ervoor zorgen dat niet kan worden gewerkt. Het risico ligt dan bij de werkgever. Naast normale bedrijfsrisico’s zijn er nog exceptionele risico’s te onderscheiden. Deze risico’s komen mede afhankelijk van de aard van het bedrijf wel of niet voor rekening van de werkgever. Voorbeelden hiervan zijn overstromingen, oorlog, uitbraak vogelgriep etc. Het huidige Coronavirus wordt (nog) niet als exceptioneel risico gezien.

Wat is isolatie?

In het geval van isolatie is sprake van een besmetting van een persoon met een virus of er bestaat een mogelijkheid dat die persoon ziek is.

Recht op loon tijdens isolatie: hoofdregel loondoorbetalingsplicht bij ziekte

De gebruikelijke regels van loondoorbetaling bij ziekte gelden indien een zieke werknemer in isolatie wordt gehouden en niet kan werken. Artikel 7:629 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat een werknemer in ieder geval voor een periode van twee jaar recht heeft op 70% van zijn loon. Hier kan in het voordeel van de werknemer van worden afgeweken in de arbeidsovereenkomst of cao. Het eerste ziektejaar moet een werkgever wel minimaal het geldende wettelijke minimumloon betalen.

Let op: als een werknemer tijdens zijn vakantie besmet raakt en ziek/geïsoleerd wordt, worden de vakantiedagen aangemerkt als ziektedagen. Deze ziektedagen kunnen niet van het vakantiesaldo worden afgeboekt.

Wat is quarantaine?

Quarantaine is volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (het RIVM) een voorzorgsmaatregel om verspreiding van een infectieziekte tegen te gaan. Deze maatregel wordt genomen om de volksgezondheid te beschermen totdat de incubatietijd van het virus is verlopen (in het geval van het Coronavirus is die tijd twee weken). Mensen die in (thuis)quarantaine worden geplaatst zijn (nog) niet ziek, maar hebben mogelijk contact gehad met iemand die wel met het desbetreffende virus is besmet. De quarantaine wordt opgeheven wanneer iemand in de incubatietijd niet ziek is geworden.

 

Recht op loon tijdens quarantaine: hoofdregel loondoorbetalingsplicht

Voorop staat dat als een werknemer in staat is om vanaf zijn quarantaineplaats (thuis of in een hotel) te werken, hij gewoon werkt en dus recht heeft op loon. De situatie wordt lastiger wanneer een werknemer deze mogelijkheid niet heeft.

Bij quarantaine is (nog) geen sprake van een zieke werknemer, maar van een werknemer die gehoor moet geven aan een opgelegde voorzorgsmaatregel van de overheid. Er is sprake van een bevel of wettelijke plicht waardoor niet kan worden gewerkt en dit komt voor risico van de werkgever. Een werknemer in quarantaine heeft op grond van artikel 7:628 van het Burgerlijk Wetboek recht op loon. Vooralsnog wordt de wereldwijde corona-uitbraak niet als een exceptioneel risico gezien, waardoor het risico voor het niet werken in beginsel bij de werkgever ligt en de werknemer aanspraak heeft op loon.

 

Uitzondering op recht op loon bij ziekte door opzettelijk veroorzaken ziekte

Een werknemer heeft geen recht op loon bij ziekte wanneer (1) zijn ziekte door opzet is veroorzaakt (de opzet moet gericht zijn op het ziek worden), (2) hij zijn genezing belemmert of vertraagt en (3) zijn re-integratieverplichtingen niet nakomt.

Tip: wijs uw werknemers schriftelijk op de instructie(s) binnen uw organisatie over hoe u omgaat met een uitbraak van een virus en dat van werknemers wordt verlangd dat zij niet zullen afreizen naar een gebied dat als risicogebied voor besmetting is aangemerkt en/of waarvoor een negatief reisadvies geldt. Geef tevens aan dat van werknemers wordt verlangd dat zij nadere opgelegde instructies (ter voorkoming van ziekte) zullen opvolgen. Wijs uw werknemers er tevens op dat zij hun recht op loon verliezen wanneer zij zich niet aan de instructies houden.

Conclusie

Een werknemer die besmet raakt met het Coronavirus en hierdoor geen werkzaamheden kan verrichten, bijvoorbeeld door isolatie, behoudt aanspraak op loon. Ook als de werknemer (uit voorzorg) verplicht in quarantaine moet en niet kan werken behoudt werknemer (vooralsnog) recht op loon.

 

Niki van Rijen Advocaat

Wilt u meer weten over de loondoorbetalingsplicht? Of heeft u een andere vraag op het gebied van arbeidsrecht? Wij helpen u graag verder! Voor uw vragen kunt u contact opnemen met Niki van Rijen. Voor overige vragen met betrekking tot de (financiële) gevolgen van het Coronavirus voor uw onderneming kunt u contact opnemen met één van onze ondernemingsrecht advocaten

Pin It on Pinterest

Share This